bł. Jerzy Matulewicz
Odnowiciel Zgromadzenia Księży Marianów
Jednego tylko się lękajmy, aby umrzeć, nie skosztowawszy cierpień, ucisków i trudów dla Kościoła, dla zbawienia dusz, dla rozszerzenia chwały Bożej. Obyśmy nasze myśli, pragnienia i zamiary kierowali ku temu jednemu, aby wszędzie wnosić Chrystusa, wszystko przepajać Jego duchem, wszędzie wywyższać imię Kościoła.
Hasłem moim niech będzie: we wszystkim szukać Boga, wszystko czynić na większa chwałę Bożą, we wszystko wnosić ducha Bożego, wszystko przepajać duchem Bożym. Bóg i Jego chwała niech się stanie ośrodkiem całego mojego życia, osią, dokoła której mają się obracać wszystkie moje myśli, uczucia, pragnienia i czyny.
Z dziennika duchowego bł. Jerzego Matulewicza, biskupa
bł. Jerzy Matulewicz
Urodził się 13 IV 1871 r. we wsi Lugine koło Mariampola. Był ósmym synem w rodzinie. Jako trzyletnie dziecko stracił ojca, w cztery lata później umarła matka. Jerzym zaopiekował się starszy brat Jan, człowiek surowy, wiele wymagający od siebie i innych. Tę surowość odczuwał Jerzy, będąc poddawanym częstym próbom cierpliwości. Matka wychowywała swoje dzieci w atmosferze szczerej i żywej pobożności, dlatego też Jerzy od najmłodszych lat odznaczał się darem modlitwy oraz skupienia.
Miał słabe zdrowie, dokuczała mu gruźlica kości, nie rozpoznana przez lekarza, z której powodu cierpiał przez całe swoje życie. Po skończeniu szkoły powszechnej jako eksternista uczył się w gimnazjum w Mariampolu. W tym to czasie odkrył Jerzy swoje powołanie do kapłaństwa, lecz nie chciał z tym faktem pogodzić się brat nim opiekujący się. Dlatego też kazał Jerzemu przerwać naukę w gimnazjum i pracować na roli. Po roku, dzięki interwencji stryjecznego brata Jana Matulewicza, profesora, Jerzy mógł spełnić swoje marzenie, udać się do Kielc, tam ukończyć gimnazjum i tamże wstąpić do Seminarium Duchownego. Wyróżniał się swoimi zdolnościami, pracowitością, prawością charakteru, czystością obyczajów, koleżeńską uprzejmością, pobożnością i głębią życia wewnętrznego. W roku 1895 biskup kielecki Tomasz Kuliński wysłał Jerzego na dalsze studia do Akademii Duchownej w Petersburgu, którą ukończył ze stopniem magistra z najwyższym wyróżnieniem. W Petersburgu też został wyświęcony na kapłana w roku 1899. Za radą przełożonych rozpoczął w Szwajcarii studia specjalistyczne z teologii fundamentalnej uwieńczone w roku 1902 doktoratem z najwyższą oceną.
Po powrocie do Polski ks. Jerzy na życzenie swojego biskupa podjął wykłady z prawa kanonicznego i języka łacińskiego w kieleckim Seminarium. Jednakże zły stan zdrowia zmusił ks. Jerzego do wyjazdu do Warszawy, gdzie miał lepsze warunki do leczenia się. W Warszawie dał się poznać jako dobry spowiednik i przewodnik życia duchowego osób konsekrowanych i świeckich. Tutaj też rozwinął działalność społeczną.
W 1907 r. ks. Matulewicz rozpoczął reformę polskiego Zakonu Marianów założonego w roku 1673 przez ks. Stanisława Papczyńskiego. Ułożył konstytucje dla tegoż zakonu zatwierdzone przez Stolicę Apostolską, sam złożył śluby zakonne na ręce ostatniego generała o. Wincentego Senkusa. W konspiracji założył na terenie Akademii Duchownej pierwszy nowicjat mariański, a w roku 1911 mianowano go prorektorem tejże uczelni. W tym samym roku, po śmierci o. Senkusa, ks. Matulewicz został wybrany generałem swojego zakonu.
Na prośbę polskich biskupów papież Benedykt XV mianował ks. Jerzego Matulewicza w roku 1918 biskupem diecezji wileńskiej, która od roku 1907 nie miała swojego pasterza.
W dniu ingresu do katedry wileńskiej (8 XII 1918) nakreślił swój program: „Za przykładem Chrystusa będę starał się objąć wszystkich, stać się wszystkim dla wszystkich. Pragnę być dla was tylko ojcem i pasterzem, naśladowcą Chrystusa. Pole mojej pracy to Królestwo Chrystusowe, Jego Święty Kościół, a partią moją Chrystus”. Teren diecezji wileńskiej zamieszkiwali Polacy, Litwini, Białorusini, Rosjanie, Żydzi, Niemcy. Nie ułatwiało to pracy nowemu biskupowi, między innymi dlatego, że był z pochodzenia Litwinem. Sam mówił, że ma drogę „prawdziwie cierniami usłaną”. Jako biskup był człowiekiem spokojnym, cierpliwym, mężnym, przede wszystkim miłującym wszystkich i swoje obowiązki pełnił z godnością, zaś wielkodusznością płacił za doznawane krzywdy. W związku z ustanowieniem w roku 1925 Archidiecezji Wileńskiej bp Jerzy zrzekł się funkcji ordynariusza. Kończąc swoją pracę w Wilnie cieszył się faktem wzmocnienia katolicyzmu w diecezji, wzrostem ilości zakonów i zgromadzeń zakonnych.
Papież Pius XI mianował (7 XII 1925 r.) bp. Matulewicza wizytatorem apostolskim na Litwie, podnosząc go do godności arcybiskupa. Jako arcybiskup ks. Jerzy utworzył nową prowincję kościelną na Litwie, przyczynił się do reformy studiów w Katolickim Uniwersytecie w Kownie. On też był autorem najlepszego przed drugą wojna światową tekstu konkordatu między Stolicą Apostolską a Republiką Litewską.
Pełen zasług, w opinii świętości, odszedł do Pana 27 I 1927 r., jego relikwie spoczywają w Mariampolu. Na rok przed śmiercią pisał: „Naprawdę dziś mogę powiedzieć, że Kościół katolicki jest jedyną moją ojczyzną, a ja jedynie jego patriotą”. W Dzienniku duchowym ks. Matulewicza czytamy słowa świadczące o jego głębokim życiu wewnętrznym i o umiłowaniu Kościoła: „Jeśli wolno prosić, to daj Panie, abym w Twoim Kościele był jak ścierka, którą wszystko wycierają, a po zużyciu wyrzucają gdzieś w najciemniejszy, ukryty kąt. Niech i mnie tak zużyją i wykorzystają, aby tylko w Twoim Kościele przynajmniej jeden kącik był lepiej oczyszczony, aby tylko w Twoim domu było czyściej i schludniej (…) Daj, bym został wzgardzony, bym się zdarł, byle tylko Twoja chwała rosła i rozszerzała się, bylem się przyczynił do wzrostu i umocnienia Twojego Kościoła” (Liturgia Godzin, Dodatek I, s. 9-10).
Papież Jan Paweł II beatyfikował abp. Jerzego Matulewicza w Rzymie dnia 28 VI 1987 r. Obchód liturgiczny ku czci bł. Jerzego Matulewicza przypada na dzień 27 stycznia.
Na zakończenie przypomnijmy modlitwę ku czci bł. Jerzego i uczyńmy ją naszą własną: „Boże, Ty w sercu błogosławionego Jerzego, biskupa, rozpaliłeś płomień miłości do Chrystusa i Kościoła, spraw, prosimy, abyśmy za jego przykładem i wstawiennictwem wiernie naśladowali Chrystusa i wielkodusznie poświęcali nasze życie budowaniu Jego Mistycznego Ciała”.
Nowenna za przyczyną bł. Jerzego Matulewicza
DZIEŃ PIERWSZY
Ojcze doskonale święty, dziękuję Ci za życie błogosławionego Jerzego całkowicie oddane dziełu Chrystusa Zbawiciela, przy którym trwał, nie zważając na trudności i cierpienia. Proszę Cię za Jego wstawiennictwem, abym nigdy nie upadał na duchu z powodu życiowych trudności, ale wszystko zawierzał Tobie i wytrwale kroczył drogą chrześcijańskiego życia. Obym tak jak błogosławiony Jerzy przebywał z Tobą we wnętrzu mojego serca, z Tobą radował się, pracował i cierpiał. Błogosławiony Jerzy, proszę Cię dzisiaj o wstawiennictwo u Boga w sprawie …… (tu wymienić swoją osobistą intencję).
Ojcze nasz…, Zdrowaś Maryjo…, Chwała Ojcu…
DZIEŃ DRUGI
Ojcze pełen mądrości i miłości, dziękuję Ci za błogosławionego Jerzego, którego nie zniechęcało żadne niepowodzenie, ale wiernie trwał przy Tobie i ufnie ponawiał swe zdanie się na Twoją Opatrzność. Proszę Cię za Jego wstawiennictwem, abym był uległy wobec Ciebie. Niech z radością doświadczam Twojej Ojcowskiej opieki i codziennie wychwalam Twoją miłość. Błogosławiony Jerzy, proszę Cię dzisiaj o wstawiennictwo u Boga w sprawie… .
Ojcze nasz…, Zdrowaś Maryjo…, Chwała Ojcu…
DZIEŃ TRZECI
Najlepszy Ojcze, który pragniesz zbawienia wszystkich swoich dzieci, dziękuję Ci za szerokie serce błogosławionego Jerzego, który ogarniał swoją miłością ludzi ze wszystkich narodów i troszczył się o ich jedność w Twoim Kościele. Przez Jego wstawiennictwo proszę Cię, wlej w moje żarliwą miłość, gorliwość i męstwo, abym zawsze był gotowy służyć Kościołowi, abym umocniony Twoją łaską umiał troszczyć się o jego duchowe piękno. Błogosławiony Jerzy, proszę Cię dzisiaj o wstawiennictwo u Boga w sprawie… .
Ojcze nasz…, Zdrowaś Maryjo…, Chwała Ojcu…
DZIEŃ CZWARTY
Boże wierny, dziękuję Ci za błogosławionego Jerzego, który pośród cierpienia, prześladowań i trudów zawsze szukał u Ciebie pomocy i nigdy nie poddawał się zwątpieniu ani zniechęceniu. Przez Jego wstawiennictwo proszę Cię o dar wytrwałej i cierpliwej modlitwy. Pomóż mi także widzieć dobro, które czynisz, dziękować za nie, zawsze Cię uwielbiać i we wszystkim liczyć na Twoją pomoc. Błogosławiony Jerzy, proszę Cię dzisiaj o wstawiennictwo u Boga w sprawie… .
Ojcze nasz…, Zdrowaś Maryjo…, Chwała Ojcu…
DZIEŃ PIĄTY
Boże, który upodobałeś sobie w tym, co niemocne, aby mocnych poniżyć, dziękuję Ci za błogosławionego Jerzego, który świadomy swej słabości polegał tylko na Tobie i dokonywał wielkich dzieł na większą Twoją chwałę. Przez Jego wstawiennictwo proszę Cię o łaskę wiary, nadziei i miłości. Udziel mi łaski męstwa, abym odważnie podążał za Twoją wolą i wszystko czynił na Twoją większą chwałę. Błogosławiony Jerzy, proszę Cię dzisiaj o wstawiennictwo u Boga w sprawie… .
Ojcze nasz…, Zdrowaś Maryjo…, Chwała Ojcu…
DZIEŃ SZÓSTY
Boże, Dawco wszelkich łask, dziękuję Ci za gorliwość i zapał błogosławionego Jerzego w realizacji jego powołania oraz kochające serce wobec Ciebie i każdego człowieka. Przez Jego wstawiennictwo proszę Cię o łaskę kochania moich bliźnich miłością bezinteresowną i mężną, aby nigdy nie zraziły mnie niewdzięczność, przeciwności i cierpienia. Obym zło zapominał, a dobrem się radował. Błogosławiony Jerzy, proszę Cię dzisiaj o wstawiennictwo u Boga w sprawie… .
Ojcze nasz…, Zdrowaś Maryjo…, Chwała Ojcu…
DZIEŃ SIÓDMY
Boże, dobry Ojcze, dziękuję za błogosławionego Jerzego, który był uległym narzędziem w Twoich rękach i gorliwie służył sprawie pojednania. Przez jego wstawiennictwo proszę Cię o łaskę rozumienia ludzi inaczej myślących i dar umiejętności prowadzenia dialogu, abym wolny od jakichkolwiek uprzedzeń w duchu życzliwości poszukiwał prawdy i podążał drogą pojednania i wzajemnej miłości. Błogosławiony Jerzy, proszę Cię dzisiaj o wstawiennictwo u Boga w sprawie… .
Ojcze nasz…, Zdrowaś Maryjo…, Chwała Ojcu…
DZIEŃ ÓSMY
Boże nieskończenie dobry, dziękuję Ci za błogosławionego Jerzego, którego prowadziłeś drogą cierpienia, ucisków i niewdzięczności ze strony ludzi, aby jeszcze jaśniej rozbłysła w nim Twoja dobroć i ukazała się Twoja chwała. Przez Jego wstawiennictwo proszę Cię, abym umiał zawsze wybierać dobro, a odwracać się od zła, odrzucać ciemność grzechu, a podążać ku światłu prawdy. Oby zawsze w moim sercu było wielkie pragnienie świętości i oglądania Ciebie twarzą w twarz w niebieskiej Ojczyźnie. Błogosławiony Jerzy, proszę Cię dzisiaj o wstawiennictwo u Boga w sprawie… .
Ojcze nasz…, Zdrowaś Maryjo…, Chwała Ojcu…
DZIEŃ DZIEWIĄTY
Boże, Królu wieków, dziękuję Ci za błogosławionego Jerzego, który umiał wykorzystać każdą chwilę swojego życia, aby zamienić ją na miłość i promieniować jej blaskiem, oświetlając innym drogę do Ciebie. Przez Jego wstawiennictwo proszę Cię, pomóż mi pokonać lęk przed śmiercią, abym ufając Twojemu miłosierdziu, potrafił w ostatniej godzinie mojego życia powierzyć się Twojemu Sercu, spotkać Cię na progu Twojego Domu i zobaczyć Twoje pogodne oblicze. Błogosławiony Jerzy, proszę Cię dzisiaj o wstawiennictwo u Boga w sprawie… .
Ojcze nasz…, Zdrowaś Maryjo…, Chwała Ojcu…
Uwaga: Zaleca się uzupełnić tę nowennę, podjętą w zamierzonej intencji, przystąpieniem do spowiedzi i Komunii świętej.
z pism bł. Jerzego Matulewicza:
Panie, Boże mój, daj sercu mojemu, aby Ciebie pożądało; pożądając – szukało; szukając – znajdowało; znajdując – miłowało; miłując – grzechy moje odkupywało; odkupionych nie powtarzało. Daj, Panie, Boże mój, sercu mojemu pokutę, duchowi skruchę, oczom źródło łez, rękom szczodrobliwość jałmużny. Królu mój! Wygaś we mnie pożądania ciała i zapal ogień miłości do Ciebie. Odkupicielu mój! Wygoń ze mnie ducha pychy i udziel łaskawie skarbu Twojej pokory. Zbawicielu mój! Oddal ode mnie zapalczywość gniewu i, cierpliwy, użycz mi tarczy Twojej cierpliwości. Stworzycielu mój! Wyrwij ze mnie zgorzknienie ducha i udziel mojej myśli słodyczy. (…)
Boże mój! Miłosierdzie moje! Proszę cię przez umiłowanie Syna Twego, daj mi dzieła miłosierdzia, dążenie do miłości; daj współczuć strapionym, radzić błądzącym, ratować nędznych, wspomagać cierpiących niedostatek, pocieszać smutnych, podnosić uciskanych, wzmacniać ubogich, zagrzewać skarżących się, odpuszczać dłużnikom, oszczędzać uchybiającym nam, nienawidzących nas miłować, za złe odpłacać dobrym; nikim nie gardzić, lecz każdego szanować, zacnych naśladować, złych się strzec, cnoty sobie przyswajać, wady odrzucać; zachowywać w przeciwnościach cierpliwość, w powodzeniu powściągliwość, a więc stwarzać wargami naszymi strażnicę ust, wrota do wszelkich spraw; wreszcie sprawy ziemskie lekceważyć, a niebieskich pożądać. Amen.
Litania do bł. Jerzego
Kyrie eleison, Chryste eleison, Kyrie eleison.
Chryste, usłysz nas. Chryste, wysłuchaj nas.
Ojcze z nieba, Boże – zmiłuj się nad nami.
Synu Odkupicielu świata, Boże –
Duchu Święty, Boże –
Święta Trójco, Jedyny Boże –
Maryjo bez grzechu poczęta – módl się za nami.
Błogosławiony Arcybiskupie Jerzy –
Zawsze posłuszny Duchowi Świętemu –
Głęboko oddany Maryi Niepokalanej –
Wierny synu Kościoła –
Dobry i mądry pasterzu –
Krzewicielu odnowy duchowej –
Odnowicielu i założycielu wspólnot zakonnych –
Opiekunie powołań zakonnych –
Patronie księży i biskupów –
Przyjacielu i natchnienie robotników –
Nauczycielu i mistrzu młodzieży –
Mężu silnej wiary –
Wzorze ciężkiej pracy i pobożności –
Miłośniku pokory i łagodności –
Kwiecie cierpliwości i opanowania –
Przekazicielu duchowej radości i pokoju –
Zakonniku zgody z sercem Boga –
Pokój czyniący między ludźmi i narodami –
Niezmordowany nauczycielu Ewangelii Chrystusa –
Dbający o publiczne sumienie –
Wzorze łaskawości dla wrogów –
Pełen miłości poszukiwaczu zagubionych dusz –
Ojcze i obrońco sierot –
Pocieszycielu chorych i ubogich –
Wzorze świętości naszych czasów –
Światło przewodnie dla odrodzenia naszego narodu –
Orędowniku przed Bogiem za dziećmi Litwy i Polski –
Baranku Boży, który gładzisz grzechy świata, przepuść nam Panie.
Baranku Boży, który gładzisz grzechy świata, wysłuchaj nas, Panie.
Baranku Boży, który gładzisz grzechy świata, zmiłuj się nad nami.
Módl się za nami, błogosławiony Jerzy, abyśmy się stali godnymi obietnic Chrystusowych.
Módlmy się: Boże, który w sercu błogosławionego Jerzego, biskupa, rozpaliłeś płomień miłości do Chrystusa i Kościoła, spraw, prosimy, abyśmy za jego przykładem i wstawiennictwem usilnie naśladowali Twojego Syna i umacniali Jego mistyczne Ciało. Przez Chrystusa, Pana naszego. Amen.
Modlitwa o kanonizację bł. Jerzego Matulewicza
Przenajświętsza i niepodzielna Trójco, która w sercach wiernych sług Twoich mieszkanie sobie obierasz, a po śmierci nagradzasz ich zasługi chwałą nieba, spraw, prosimy Cię, aby sługa Twój, błogosławiony Jerzy, który pod opieką Niepokalanej Dziewicy Maryi z apostolską gorliwością służył wiernie Kościołowi, został zaliczony w poczet świętych.
Przez Chrystusa, Pana naszego. Amen.